ΠΩΣ ΕΓΕΝΝΗΘΗ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

Ο Ιωάννης Σβορώνος (Μύκονος 1863 - Αθήνα 1922), Διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου, πρόεδρος του Αρχαιολογικού Συμβουλίου του Κράτους και (από το 1918) καθηγητής της νομισματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δημοσιεύει μία εμπεριστατωμένη μελέτη για ένα ιδιαιτέρα ενδιαφέρον θέμα. Η έρευνά του βασίζεται σε εξέταση αρχαίων και βυζαντινών νομισμάτων και έργων τέχνης. Ο δικέφαλος αετός (οι βασιλικοί αετοί των Παλαιολόγων) αποτελεί ουσιαστικά τον εξευγενισμό και την τελειοποίηση ενός πανάρχαιου συμβόλου, που οι ρίζες του ανάγονται στους αρχαίους λαούς της Ανατολής. Ο Ι. Σβορώνος δεν παραβλέπει, ασφαλώς, τις σύγχρονες χρήσεις του μεσαιωνικού συμβόλου. Άλλωστε, η μελέτη του παρουσιάστηκε αρχικά ως διάλεξη στις 2 Δεκεμβρίου 1913, κατόπιν των νικηφόρων Βαλκανικών Πολέμων, ενώπιον του βασιλιά Κωνσταντίνου. Ο Σβορώνος επεξεργάζεται και προωθεί τις παρατηρήσεις του Σπυρίδωνος Λάμπρου (στον Νέον Ελληνομνήμονα, τόμ. ΣΤ΄ του 1909) και άλλων σύγχρονων συγγραφέων (Ν. Πολίτη, Ν. Βέη), ότι ο δικέφαλος αετός αποτελεί σύμβολο της Εθνικής Ιδέας και της αθανασίας του Ελληνισμού, κρύβει έναν μυστικισμό (για τον μαρμαρωμένο βασιλιά) και την ελπίδα για την ανάσταση του Γένους και της βυζαντινής αυτοκρατορίας.