ΖΩΗ: ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΕΩΣ

Στο Ζωή οδηγίες χρήσεως, ο Περέκ συλλαμβάνει ολόκληρο το Χρόνο ως μία χρονική στιγμή. Και τι είναι αυτό που βαλσαμώνει μια χρονική στιγμή; Η φωτογραφία. Ε, λοιπόν, το Ζωή οδηγίες χρήσεως δεν είναι τίποτ' άλλο, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο για ένα μυθιστόρημα εξακοσίων σελίδων, από ένα ενσταντανέ. Αυτή η εντελώς φωτογραφική εκδοχή του Χρόνου δεσπόζει στο μυθιστόρημα, αλλά, χάρη στην ιδιοφυή της χρήση από τον συγγραφέα, δεν γίνεται αντιληπτή, ως τεχνική, παρά μόνο στο συγκλονιστικό τελευταίο κεφάλαιο. Εξηγούμαι:

Το Ζωή οδηγίες χρήσεως δεν είναι παρά η αστραπιαία ματιά στο εσωτερικό μιας τυπικής παρισινής πολυκατοικίας, όπως μας το αποκαλύπτει μια νοητή, στιγμιαία κάτοψη. Όλοι οι ένοικοι αυτής της πολυκατοικίας συλλαμβάνονται από τον φωτογραφικό φακό του Περέκ σ' αυτό που κάνουν εκείνην ακριβώς τη στιγμή. Όμως ο Περέκ δεν αρκείται σε ό,τι του αποκαλύπτουν οι δύο διαστάσεις τής φωτογραφίας, αλλά προχωράει και σε μια τρίτη διάσταση, το βάθος, που δεν είναι παρά ο Χρόνος. Κάθε πράγμα –πόσο μάλλον κάθε άνθρωπος– δεν είναι μόνον αυτό που φαίνεται, αλλά, κυρίως, αυτό που είναι. [...] Δημιουργείται έτσι ένα άπειρο και ιλιγγιώδες πλέγμα ιστοριών, που εφορμώνται απ' αυτή τη στιγμιαία θέαση, απ' αυτό το «κλικ» της φωτογραφικής μηχανής, και αναπτύσσονται προς μια τρίτη διάσταση: εις βάθος. Είναι όπως όταν κοιτάζουμε παλιές φωτογραφίες από εκδρομές, κι αρχίζει να δουλεύει η μνήμη, οι συνειρμοί. Κι επειδή αυτή η επίσκεψη στην πολυκατοικία εξομοιούται με μια εκδρομή όπου δε μας άφησαν να πάμε, ο Περέκ αναλαμβάνει να μας υποκαταστήσει τις αναμνήσεις.

Αχιλλέας Κυριακίδης
(Απόσπασμα από το «Επίμετρο» της έκδοσης)