Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ

Στην εποχή του, το έργο σημείωσε αμέσως θριαμβευτική επιτυχία, χαρακτηριστική και για την πλατύτερη επίδρασή του. Ο μεγάλος ιστορικός Μισελέ στην ιστορία του για τον μεσαίωνα (1883) αρνιέται να συναγωνιστεί τον αρχηγό των ρομαντικών. Σχετικά με την Παναγία των Παρισίων σημειώνει: "Κάποιος σφράγισε αυτό το μνημείο με το αληθινά λεονταρίσιο πέλμα του και κανείς πια δεν τολμάει να τ' αγγίξει."
Ο Βίκτωρ Ουγκώ πέτυχε και τον γενικότερο σκοπό του: έγινε πια κανόνας, έθιμο βαθιά ριζωμένο, ο σεβασμός των ανθρώπων για τα μνημεία και τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς και οργανώθηκε η αποτελεσματική προστασία τους.
Σ' όλον τον κόσμο έχουν γίνει θεατρικές διασκυές και προπαντός κινηματογραφικές, βασισμένες σε αυτό το έργο του Ουγκω. Πράγμα φυσικό, αφού το μεγάλο κοινό ακόμα και στον 21ο αιώνα ανανεώνει από γενιά σε γενιά το ενδιαφέρον του για την "Παναγία των Παρισίων", έργο αληθινά λαϊκό, με την καλύτερη όμως σημασία του όρου.