ΤΑ ΚΑΚΟΜΑΘΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Σε αυτή την ακτινογραφία του σύγχρονου ελληνικού κράτους και της νεοελληνικής κοινωνίας, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2013 και γνώρισε πολλές ανατυπώσεις, ενώ μεταφράστηκε και στα αγγλικά, ο καθηγητής Ιστορίας Κώστας Κωστής εξετάζει το πώς μια μικρή επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετατράπηκε σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Στη συμπληρωμένη έκδοση (2018) περιλαμβάνεται ένα νέο κεφάλαιο που καλύπτει την τρέχουσα περίοδο της κρίσης. Από ορισμένες απόψεις τα προβλήματα που προέκυψαν κατά τον σχηματισμό του σύγχρονου ελληνικού κράτους θα μπορούσαν να εξομοιωθούν με τα αντίστοιχα προβλήματα που απαντώνται αυτή τη στιγμή στις προσπάθειες του δυτικού κόσμου να επιβάλει το δικό του πολιτικό και πολιτισμικό μοντέλο σε κοινωνίες ξένες, αν όχι εχθρικές προς αυτό. Ωστόσο, σε μια τέτοια σύγκριση υφίσταται μια διαφορά που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Αντικείμενο του βιβλίου είναι η Ελλάδα και οι Έλληνες και αυτή η –εθνικού και όχι θρησκευτικού χαρακτήρα– κατηγορία εκ των πραγμάτων συνειρμικά αναφέρεται σε ό,τι οι Δυτικοευρωπαίοι θεωρούν θεμέλια του πολιτισμού τους. Από την άποψη αυτή μπορεί εύκολα να ερμηνευθεί η ιδιαίτερη, ως έναν βαθμό τουλάχιστον, μεταχείριση που έτυχαν εκ μέρους της Δύσης οι πληθυσμοί εκείνοι που δεν εξεγέρθηκαν απλώς εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο όνομα του χριστιανισμού, αλλά επικαλέστηκαν μέσω του ονόματός τους μία σύνδεση με ένα παρελθόν, στο οποίο η Ευρώπη βλέπει τις ρίζες της δικής της ταυτότητας. Πρόκειται για μία αντίληψη που ανακαλείται πολύ συχνά από όλους όσοι θέλουν να υποστηρίξουν ή να πολεμήσουν τις εξεζητημένες συχνά επιλογές των Ελλήνων και που κατά τον 19ο αιώνα θα τους προσδώσει από τους Ευρωπαίους τον χαρακτηρισμό των «κακομαθημένων παιδιών της Ιστορίας».